با ادامه همهگیری ویروس کرونا در سال ۲۰۲۰، بسیاری از کشورها برای جلوگیری از شیوع گستردهتر بیماری، محدودیتهای جدی بر سفرهای بینالمللی وضع کردند. بریتانیا و اتحادیه اروپا از جمله مناطقی بودند که بهطور خاص برای مسافران بازگشتی از ایران و افغانستان محدودیتهای سختی در نظر گرفتند. همزمان، گرجستان نیز با سیاستهای پیشگیرانه و اعمال قرنطینه سراسری، توانست نام خود را به عنوان یکی از نمونههای موفق کنترل بحران ثبت کند.
تصمیم بریتانیا درباره مسافران بازگشتی از ایران
در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۳۹۹ (۴ اوت ۲۰۲۰)، دولت بریتانیا با انتشار بیانیهای اعلام کرد که مسافرانی که از ایران بازمیگردند، با محدودیتهای تازهای مواجه خواهند شد. این تصمیم در راستای حفاظت از سلامت عمومی و جلوگیری از ورود موارد جدید ابتلا به خاک بریتانیا اتخاذ شد.
معیار اصلی برای بهروزرسانی فهرست کشورهای پرخطر، بررسی متوسط موارد ابتلای روزانه در مقیاس هر ۱۰۰ هزار نفر طی دو هفته پیش از تصمیمگیری بود. در آن زمان، نرخ ابتلا در ایران و افغانستان بالاتر از سطح قابل قبول اتحادیه اروپا ارزیابی شد. به همین دلیل، هر دو کشور از فهرست کشورهای مجاز سفر به اروپا کنار گذاشته شدند.
بر اساس این تصمیم، اتباع ایرانی که در خاک اروپا اقامت نداشتند، امکان ورود به کشورهای عضو اتحادیه اروپا را از دست دادند. این محدودیتها برای شهروندان افغانستان نیز به همان شکل اعمال شد. در واقع، مرزهای اتحادیه اروپا به روی دو کشور ایران و افغانستان بسته ماند.
ممنوعیت سفرهای غیرضروری به اتحادیه اروپا
اتحادیه اروپا پیشتر، از ۱۷ مارس ۲۰۲۰، ورود اتباع خارجی برای سفرهای «غیرضروری» را ممنوع کرده بود. این اقدام بخشی از یک سیاست هماهنگ برای مهار شیوع ویروس کرونا در کشورهای اروپایی به شمار میرفت. هرچند این ممنوعیت بهمرور برای برخی کشورها برداشته شد، اما ایران و افغانستان به دلیل وضعیت اپیدمیولوژیک همچنان از فهرست خارج ماندند.
در فهرست کشورهای مجاز ورود به اتحادیه اروپا، نام کشورهایی چون استرالیا، کانادا، ژاپن، مراکش، نیوزیلند، رواندا، کره جنوبی، تایلند، تونس و گرجستان دیده میشد. کشور چین نیز با شرایط ویژهای در این فهرست قرار گرفت، از جمله شرط رعایت اصل «رفتار متقابل»؛ بدین معنا که چین نیز باید ورود شهروندان اروپایی را تسهیل کند.
گرجستان؛ نمونهای موفق در مدیریت بحران کرونا
یکی از کشورهایی که از همان ابتدا با جدیت و سرعت به بحران کرونا واکنش نشان داد، گرجستان بود. این کشور کوچک قفقاز جنوبی که جمعیتی حدود ۳٫۷ میلیون نفر دارد، با اعمال محدودیتهای سختگیرانه در نخستین روزهای شیوع ویروس، توانست مانع گسترش وسیع بیماری شود و در مقایسه با بسیاری از کشورهای اروپایی، آمار ابتلا و مرگومیر کمتری را ثبت کند.
اقدامات اولیه دولت گرجستان
به محض انتشار اخبار مربوط به شیوع کرونا در چین و سپس انتقال آن به کشورهای دیگر، دولت گرجستان تصمیم گرفت مرزهای هوایی خود را با کشورهای پرخطر ببندد. ابتدا پروازها از چین، ایران و ایتالیا تعلیق شد و پس از مدتی، تمامی پروازهای ورودی به این کشور ممنوع اعلام گردید.
همزمان، مرزهای زمینی نیز به روی مسافران خارجی بسته شد. دولت وضعیت اضطراری اعلام کرد و قرنطینه سراسری در شهرها و روستاها به اجرا درآمد. این قرنطینه شامل محدودیت رفتوآمد، منع تجمعات عمومی و تعطیلی بخش بزرگی از فعالیتهای اقتصادی بود. تنها مشاغل ضروری مانند بانکها، پست، داروخانهها و فروشگاههای بزرگ زنجیرهای اجازه فعالیت داشتند. سایر کسبوکارها به سمت دورکاری و ارائه خدمات از راه دور هدایت شدند.
حمایت دولت از مردم
یکی از عوامل موفقیت گرجستان در مدیریت بحران، اقدامات حمایتی دولت از شهروندان بود. دولت با فراهم کردن زیرساختهای لازم برای دورکاری، امکان ادامه فعالیت اقتصادی در شرایط قرنطینه را فراهم ساخت. همچنین، بستههای حمایتی برای اقشار آسیبپذیر در نظر گرفته شد تا فشار اقتصادی ناشی از تعطیلی مشاغل به حداقل برسد.
آمار پایین ابتلا در گرجستان
نتیجه این سیاستهای سختگیرانه، ثبت تعداد بسیار پایین مبتلایان در گرجستان بود. اغلب موارد شناساییشده به افرادی مربوط میشد که از خارج از کشور، بهویژه از ایتالیا، بازگشته بودند. در آن زمان، مقامات گرجی اعلام کردند کشورشان در «وضعیت سفید» قرار دارد؛ اصطلاحی که نشاندهنده کنترل نسبی بحران و نبود موج گسترده ابتلا در داخل کشور بود.
مقایسه با سایر کشورها
تصمیمهای سریع گرجستان در مقایسه با برخی کشورهای اروپایی که در روزهای نخستین شیوع کرونا دچار تأخیر در واکنش شدند، تفاوت چشمگیری ایجاد کرد. برای نمونه، ایتالیا در نخستین ماههای سال ۲۰۲۰ به کانون شیوع کرونا در اروپا بدل شد و سیستم بهداشتی آن تحت فشار شدید قرار گرفت. در حالی که گرجستان با بستن سریع مرزها و اعمال محدودیتهای شدید، توانست جلوی شکلگیری یک بحران مشابه را بگیرد.
از سوی دیگر، کشورهایی مانند بریتانیا با تأخیر بیشتری وارد عمل شدند. در آغاز، سیاست «ایمنی جمعی» (Herd Immunity) در این کشور مورد بحث قرار گرفت، اما با افزایش سریع تعداد مبتلایان، دولت ناچار به تغییر مسیر و اعمال قرنطینه سراسری شد.
اهمیت همکاری بینالمللی
محدودیتهای مسافرتی اعمالشده از سوی بریتانیا و اتحادیه اروپا، در کنار اقدامات داخلی کشورهایی چون گرجستان، نشان داد که کنترل همهگیری کرونا نیازمند هماهنگی بینالمللی و تصمیمگیریهای سریع است. بسته شدن مرزها، هرچند تأثیرات اقتصادی و اجتماعی گستردهای به همراه داشت، اما در کوتاهمدت توانست سرعت شیوع بیماری را کاهش دهد.
دولت به محض شنیدن خبر سرایت ویروس کرونا در گرجستان در اقدامی کاملا عمل شده مرزهای خود را به سوی کشورهای چین ، ایران و ایتالیا ، سپس مرزهای زمینی را بست و بعد از مدتی هم کلیه پرواز ها را از ورود به گرجستان ممنوع اعلام کرد .
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.