ماموکا باختادزه، نخستوزیر گرجستان، در اقدامی غافلگیرکننده اعلام کرد که از سمت خود کنارهگیری میکند. او این خبر را در یک پست فیسبوکی منتشر کرد و اظهار داشت که ماموریت خود را در این سمت به پایان رسانده است. باختادزه که از ژوئن ۲۰۱۸ هدایت دولت گرجستان را بر عهده داشت، هدف اصلی خود را ایجاد و اجرای یک چارچوب توسعه استراتژیک برای کشور عنوان کرد و اعتقاد داشت که این هدف محقق شده است.
باختادزه در بیانیه خود تأکید کرد که تمرکز اصلی دولت او همواره بر حل مسائل حیاتی کشور بوده، از جمله مقابله با اشغال روسیه در مناطق ابخازیا و تسخینوالی و کاهش فقر. او تأکید کرد که هر طرح یا اصلاحی باید با هدف مقابله با این چالشها اجرا شود و به توسعه پایدار کشور کمک کند.
زمینه اقتصادی استعفا
استعفای باختادزه در زمانی رخ داد که اقتصاد گرجستان با مشکلات جدی مواجه بود. ارزش لاری، پول ملی گرجستان، در برابر دلار آمریکا به پایینترین حد خود در سال ۲۰۱۹ رسید. در مارس ۲۰۱۹ نرخ برابری هر دلار آمریکا به ۲.۶۹۵۶ لاری رسید که کاهش قابل توجهی نسبت به نرخ قبلی محسوب میشد. این افت ارزش پول ملی نگرانیهایی درباره ثبات اقتصادی و اثربخشی سیاستهای مالی دولت ایجاد کرد.
باختادزه در نامه استعفای خود به این مشکلات اقتصادی اشاره کرد و بر ضرورت اصلاحات اقتصادی تأکید نمود. او همچنین خواستار اصلاحات انتخاباتی شد و از حزب حاکم «رویای گرجستان» خواست که انتخابات پارلمانی سال ۲۰۲۰ را به صورت نسبی و با «صفر مانع» برگزار کند تا «چهرههای جدید» بتوانند وارد پارلمان شوند. این اقدام میتوانست اولین تجربه انتخابات نسبی در گرجستان باشد، جایگزین سیستم ترکیبی قبلی انتخابات کشور.
سوابق سیاسی و اجرایی
ماموکا باختادزه پیش از نخستوزیری، از نوامبر ۲۰۱۷ تا ژوئن ۲۰۱۸ وزیر دارایی گرجستان بود. پیش از ورود به عرصه سیاست، او در بخش خصوصی فعالیت میکرد و سمتهای اجرایی متعددی از جمله مدیرعامل راهآهن گرجستان و مدیر اجرایی در شرکت انرژی بینالمللی گرجستان و گروه صنعتی گرجستان را بر عهده داشت. این تجربیات به او دیدگاه اقتصادی و مدیریتی قوی داد که در دوران نخستوزیری مورد استفاده قرار گرفت.
در دوران نخستوزیری باختادزه، او تلاش کرد روابط گرجستان با اتحادیه اروپا و ناتو را تقویت کند. انتخاب سالومه زورابیشویلی به عنوان رئیسجمهور گرجستان در نوامبر ۲۰۱۸ از سوی او به عنوان «پیروزی برای دموکراسی» توصیف شد. همچنین دولت باختادزه فهرست اوتخوزوریا-تاتوناشویلی را تصویب کرد که تحریمهایی علیه افرادی که مسئول جرایم علیه گرجیها در مناطق جداییطلب بودند، اعمال میکرد.
جایگزین و ادامه روند سیاسی
پس از استعفای باختادزه، جورگی گاخاریا، وزیر وقت امور داخلی، از سوی حزب رویای گرجستان به عنوان نخستوزیر جدید معرفی شد. پارلمان گرجستان در تاریخ ۸ سپتامبر ۲۰۱۹، با ۹۹ رأی مثبت، بدون هیچ رأی مخالف، انتصاب او را تأیید کرد، هرچند جناحهای مخالف از جمله «جنبش ملی متحد» و «گرجستان اروپایی» جلسه رأیگیری را تحریم کردند.
دوران نخستوزیری گاخاریا نیز با چالشهای اقتصادی و تنشهای سیاسی همراه بود و در فوریه ۲۰۲۱، او به دلیل اختلاف نظر با حزب حاکم درباره نحوه مدیریت اعتراضات و سیاستهای اصلاحات سیاسی، از سمت خود استعفا داد.
پیامدها و چشمانداز
استعفای ماموکا باختادزه و انتخاب جورگی گاخاریا نشاندهنده تحولات سیاسی مداوم در حزب حاکم و چالشهای اقتصادی و ژئوپولیتیکی گرجستان بود. فراخوانها برای اصلاحات انتخاباتی و تمرکز بر مسائل اقتصادی اهمیت تدوین استراتژیهای جامع برای تضمین ثبات و پیشرفت کشور را برجسته میکند.
این تحولات همچنین بازتابدهنده فشارهای داخلی و بینالمللی بر گرجستان برای حفظ روند دموکراتیک و مقابله با مشکلات اقتصادی و اجتماعی است و نشان میدهد که هدایت کشور در مسیر توسعه پایدار، نیازمند رهبری قوی، شفاف و با برنامههای بلندمدت است.
