حمایت ایالت متحده آمریکا از گرجستان در مسیر دموکراسی

در یک گام مهم برای تعمیق روابط دوجانبه، ایالات متحده آمریکا و گرجستان توافقنامه‌ای تازه در حوزه کمک‌های مالی امضا کرده‌اند که هدف آن ارتقای توسعه پایدار، تقویت نهادهای دموکراتیک و افزایش تاب‌آوری اقتصادی این کشور کوچک اما استراتژیک در قفقاز جنوبی است. این توافقنامه، که تحت عنوان “Grant Agreement” شناخته می‌شود، بخشی از همکاری گسترده میان آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده (USAID) و دولت گرجستان به شمار می‌رود.

بر اساس مفاد این توافق، ایالات متحده از طریق USAID متعهد شده است طی پنج سال آینده بیش از 330 میلیون دلار در بخش‌های مختلف توسعه‌ای گرجستان سرمایه‌گذاری کند. به گفته کلی دگنان، سفیر آمریکا در گرجستان، این کمک‌ها نه تنها بر رشد اقتصادی و ایجاد فرصت‌های شغلی تأثیرگذار خواهد بود، بلکه موجب تقویت شفافیت، پاسخگویی و کارآمدی در نهادهای دولتی و مدنی گرجستان نیز می‌شود.

ابعاد توافق و حوزه‌های حمایتی

امضای این توافق در روز جمعه با حضور نمایندگان بلندپایه گرجستان و مدیر آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا انجام شد. در نخستین مرحله، مبلغ 67 میلیون دلار در اختیار دولت گرجستان قرار می‌گیرد که در ادامه می‌تواند تا سقف 330 میلیون دلار افزایش یابد.

این منابع مالی به پروژه‌های متنوعی اختصاص خواهد یافت؛ از جمله:

• تقویت نهادهای دموکراتیک: کمک به برگزاری انتخابات شفاف‌تر، افزایش استقلال قوه قضائیه و بهبود عملکرد نهادهای نظارتی.

• رشد اقتصادی پایدار: حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، توسعه زیرساخت‌ها و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید.

• امنیت انرژی: کاهش وابستگی گرجستان به واردات انرژی از روسیه از طریق تنوع‌بخشی به منابع انرژی و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر.

• آموزش و مهارت‌آموزی: اختصاص بیش از 7 میلیون دلار به برنامه‌های آموزش ابتدایی و ارتقای مهارت‌های جوانان.

• سلامت و محیط زیست: ادامه برنامه‌های حمایتی در بخش بهداشت عمومی و پروژه‌های حفاظت محیط زیست.

پیشینه همکاری‌های آمریکا و گرجستان

حمایت آمریکا از گرجستان موضوع تازه‌ای نیست. از زمان استقلال گرجستان پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991، ایالات متحده یکی از اصلی‌ترین حامیان این کشور در مسیر اصلاحات سیاسی و اقتصادی بوده است.

طبق آمارهای رسمی، USAID تاکنون بیش از 1.8 میلیارد دلار در قالب 335 برنامه توسعه‌ای در گرجستان سرمایه‌گذاری کرده است. این برنامه‌ها شامل بخش‌های کشاورزی، انرژی، زیرساخت‌ها، آموزش، مراقبت‌های بهداشتی و حفاظت محیط زیست بوده‌اند.

یکی از اهداف کلیدی این همکاری‌ها، کمک به گرجستان برای عبور از بحران‌های اقتصادی، به‌ویژه پس از همه‌گیری کرونا، و ایجاد زمینه برای رشد پایدار و اشتغال‌زایی بوده است.

اهمیت ژئوپلیتیکی گرجستان

گرجستان کشوری کوچک با جمعیتی حدود 3.7 میلیون نفر است، اما موقعیت جغرافیایی آن در منطقه قفقاز جنوبی اهمیت ژئوپلیتیکی ویژه‌ای دارد. این کشور در چهارراه اروپا و آسیا قرار گرفته و یکی از مسیرهای اصلی انتقال انرژی از دریای خزر به اروپا محسوب می‌شود.

همسایگی با روسیه، ترکیه و ایران باعث شده گرجستان نقشی کلیدی در امنیت انرژی و تجارت منطقه ایفا کند. در عین حال، روابط این کشور با روسیه همواره پرتنش بوده است. پس از جنگ 2008 و اشغال بخش‌هایی از خاک گرجستان توسط روسیه (آبخازیا و اوستیای جنوبی)، گرجستان بیش از پیش به سمت همکاری با غرب و نهادهای بین‌المللی گرایش پیدا کرده است.

در چنین شرایطی، حمایت‌های آمریکا نه تنها بُعد اقتصادی، بلکه بُعد سیاسی و امنیتی نیز دارد؛ به ویژه در تقویت حاکمیت ملی گرجستان و کاهش نفوذ روسیه.

تمرکز بر شفافیت و پاسخگویی

یکی از محورهای اصلی توافق جدید، کمک به افزایش شفافیت و پاسخگویی در اداره امور عمومی گرجستان است. سفیر آمریکا، کلی دگنان، در این باره تأکید کرده است که حمایت USAID به گونه‌ای طراحی شده که هم در سطح محلی و هم در سطح ملی اجرا شود و در نهایت رهبران کشور را بیش از پیش در برابر مردم پاسخگو سازد.

به گفته کارشناسان، چنین برنامه‌هایی می‌تواند نقش مهمی در تقویت اعتماد عمومی به نهادهای حکومتی داشته باشد؛ موضوعی که برای کشورهای در حال گذار از نظام‌های اقتدارگرا به دموکراسی، از اهمیت حیاتی برخوردار است.

تأثیر اقتصادی و اجتماعی

از منظر اقتصادی، این توافق می‌تواند موتور محرکی برای توسعه پایدار گرجستان باشد. سرمایه‌گذاری‌های جدید در زیرساخت‌ها و بخش خصوصی، به ویژه در مناطق خارج از پایتخت، فرصت‌های شغلی تازه‌ای ایجاد خواهد کرد.

بر اساس تجربه برنامه‌های گذشته USAID، حمایت‌های مشابه منجر به رشد بخش کشاورزی، افزایش صادرات محصولات محلی، توسعه صنعت گردشگری و تقویت استارتاپ‌های فناورانه شده است. در شرایطی که اقتصاد گرجستان پس از پاندمی کرونا با چالش‌های جدی روبه‌رو بوده، تزریق منابع مالی و فنی از سوی آمریکا می‌تواند نقش حیاتی در بازسازی اقتصادی ایفا کند.

از جنبه اجتماعی، سرمایه‌گذاری در آموزش ابتدایی و مهارت‌آموزی جوانان می‌تواند زمینه‌ساز پرورش نسل آینده‌ای توانمندتر و آماده‌تر برای بازار کار باشد.

نگاه کارشناسان و آینده روابط

تحلیلگران منطقه‌ای معتقدند این توافق جدید نشانه‌ای از تعهد بلندمدت آمریکا به گرجستان است. به گفته آنان، فراتر از کمک‌های مالی، پیام اصلی واشنگتن به تفلیس این است که آمریکا گرجستان را به عنوان شریک استراتژیک خود در قفقاز می‌بیند.

کارشناسان همچنین تأکید دارند که تنوع‌بخشی به منابع انرژی، که یکی از اهداف توافق است، می‌تواند گرجستان را از نظر اقتصادی و سیاسی مستقل‌تر کند. این موضوع به‌ویژه در سایه تنش‌های اخیر میان روسیه و غرب، اهمیت دوچندان یافته است.

برای مطالعه بیشتر در خصوص اخبار گرجستان و یا مشاوره رایگان با کارشناسان با تجربه ما در geovest.ge/fa ارتباط برقرار کنید.