در سالهای اخیر، گرجستان بهطور غیرمنتظرهای به یکی از مراکز جهانی استخراج ارزهای دیجیتال، بهویژه بیتکوین، تبدیل شده است. این کشور کوچک قفقازی، که در گذشته بیشتر بهدلیل مناظر طبیعی، شراب، و اصلاحات اقتصادی خود شناخته میشد، اکنون در نقشه جهانی کریپتوکارنسی جایگاه ویژهای دارد.
گزارشی از اد باتلر (Ed Butler)، خبرنگار اقتصادی بیبیسی (BBC)، تصویری روشن از ابعاد این پدیده ارائه میدهد — از فرصتهای اقتصادی آن گرفته تا نگرانیهای فزاینده درباره مصرف عظیم انرژی.
گرجستان؛ بهشت ماینرها در قفقاز
باتلر در گزارش خود اشاره میکند که گرجستان پس از چین و ونزوئلا، در رتبه سوم استخراج ارزهای دیجیتال در جهان قرار دارد. این آمار، برای کشوری با جمعیتی کمتر از چهار میلیون نفر و اقتصادی در حال توسعه، رقم چشمگیری است.
علت اصلی این رشد سریع را باید در ترکیب خاصی از عوامل جستوجو کرد: برق ارزان، سیاستهای مالیاتی انعطافپذیر، شرایط جغرافیایی مناسب، و حمایت غیرمستقیم دولت از سرمایهگذاریهای فناورانه.
در سال ۲۰۱۴، صندوقی با سرمایهگذاری اولیه ۱۰ میلیون دلار فعالیت خود را برای توسعه صنعت استخراج در گرجستان آغاز کرد. این اقدام نقطه عطفی بود که مسیر ورود شرکتهای بزرگ بینالمللی مانند BitFury را هموار کرد. BitFury یکی از بزرگترین شرکتهای استخراج بیتکوین در جهان است و در مناطق مختلف گرجستان، از جمله در نزدیکی تفلیس، تأسیساتی بزرگ دارد.
باتلر در جریان سفر خود از یکی از کارخانههای BitFury بازدید کرده است. او میگوید به دلایل امنیتی و محرمانه، اجازه عکاسی نداشت و مدیران نیز از اعلام میزان دقیق تولید بیتکوین خودداری کردند. بااینحال، منابع رسمی تخمین میزنند که درآمد سالانه حاصل از فعالیتهای استخراج بیتکوین در گرجستان حدود ۵۰۰ میلیون دلار است — رقمی که برای اقتصادی با تولید ناخالص داخلی حدود ۳۰ میلیارد دلار، سهم قابل توجهی محسوب میشود.
منبع: imedinews.ge
دیدگاه دولت: فرصت اقتصادی و صادرات انرژی
در گفتوگوی اختصاصی با خبرنگار بیبیسی، ناتیا تورناوا، وزیر اقتصاد گرجستان، به پتانسیل بالای این کشور در زمینه انرژی و فناوری اشاره کرد.
او گفت:
«گرجستان نهتنها میتواند از استخراج ارزهای دیجیتال سود ببرد، بلکه فرصت تبدیل شدن به صادرکننده انرژی برق را نیز دارد. در سالهای اخیر اصلاحات گستردهای در بخش انرژی انجام دادهایم و تمرکز ویژهای بر گسترش انرژیهای تجدیدپذیر داریم.»
تورناوا توضیح داد که دولت در حال اجرای برنامهای بلندپروازانه برای احداث خطوط انتقال برق با ولتاژ بالا در زیر دریای سیاه است تا گرجستان را به شبکه برق اروپا متصل کند.
به گفته او، این طرح میتواند زمینه صادرات برق و همکاریهای منطقهای در حوزه انرژیهای سبز را فراهم کند — گامی استراتژیک که نهتنها به توسعه اقتصادی کمک میکند بلکه موقعیت ژئوپلیتیکی گرجستان را نیز تقویت خواهد کرد.
چالش بزرگ: مصرف بیرویه برق
اما همه با این رونق دیجیتالی موافق نیستند. دیوید چیپاشویلی (David Chipashvili)، سخنگوی سازمان «انرژی سبز گرجستان»، در گفتوگو با بیبیسی نسبت به پیامدهای زیستمحیطی و اقتصادی استخراج بیتکوین هشدار داده است.
او گفت:
«BitFury در هر ساعت حدود ۳۸۹.۷ میلیون کیلوواتساعت برق مصرف میکند — معادل چهار درصد از کل مصرف برق کشور. این در حالی است که گرجستان هیچ آمار دقیقی از تعداد یا مقیاس معادن استخراج در اختیار ندارد.»
چیپاشویلی تأکید کرد که استخراج بیتکوین در حال «بلعیدن انرژی کشور» است و در برخی مناطق حتی موجب فشار بر شبکه توزیع و افزایش قیمت برق شده است. او افزود که احتمالاً بیش از ده درصد از کل مصرف برق کشور به استخراج ارزهای دیجیتال اختصاص دارد — رقمی که از مصرف بسیاری از صنایع سنگین فراتر میرود.
فرصت یا تهدید؟ دیدگاه کارشناسان
کارشناسان اقتصادی بر این باورند که صنعت استخراج رمزارز در گرجستان همچون شمشیری دو لبه است. از یک سو، این صنعت موجب جذب سرمایه خارجی، ایجاد اشتغال در بخش فناوری، و افزایش درآمدهای ارزی شده است. از سوی دیگر، مصرف بالای انرژی و نبود چارچوبهای نظارتی شفاف میتواند به بحران زیربنایی منجر شود.
الکساندر گورگادزه، تحلیلگر اقتصادی در تفلیس، میگوید:
«ماینینگ در گرجستان ابتدا بهعنوان فرصت معرفی شد، اما به مرور زمان مشخص شد که چالشهای زیرساختی و زیستمحیطی آن جدیتر از حد انتظار است. بدون قوانین دقیق و مالیاتگذاری شفاف، ممکن است این صنعت به سود عدهای محدود و به زیان عموم مردم تمام شود.»
نقش انرژی آبی در جذابیت گرجستان
یکی از دلایل اصلی جذب ماینرها به گرجستان، وفور منابع انرژی آبی است. حدود ۸۰ درصد برق این کشور از سدها و نیروگاههای آبی تأمین میشود، که هزینه تولید برق را نسبتاً پایین نگه میدارد.
با این حال، منتقدان هشدار میدهند که توسعه بیرویه نیروگاههای آبی نیز با پیامدهای زیستمحیطی همراه است؛ از جمله تغییر مسیر رودخانهها، تخریب زیستگاههای طبیعی، و نارضایتی جوامع محلی.
آینده مبهم صنعت ماینینگ در گرجستان
دولت گرجستان هنوز موضع رسمی مشخصی در قبال آینده صنعت استخراج بیتکوین اعلام نکرده است. اگرچه مقامات بر لزوم تنظیم مقررات تأکید دارند، اما هنوز چارچوب قانونی جامعی برای کنترل مصرف انرژی و مالیات بر فعالیتهای رمزارزی تدوین نشده است.
برخی از تحلیلگران معتقدند که گرجستان میتواند از تجربیات کشورهایی مانند ایسلند یا قزاقستان استفاده کند؛ کشورهایی که با سیاستهای دقیق توانستهاند میان جذب سرمایه در بخش استخراج و حفظ پایداری انرژی تعادل برقرار کنند.
در همین حال، ناتیا تورناوا تأکید دارد که توسعه انرژیهای تجدیدپذیر و تقویت صادرات برق میتواند بخشی از فشار ناشی از مصرف داخلی را جبران کند. او در مصاحبه خود گفت:
«ما نمیخواهیم توسعه دیجیتالی را متوقف کنیم، اما باید آن را هوشمندانه مدیریت کنیم تا منافع بلندمدت کشور حفظ شود.»
